Emre ERGÜL
İngiliz Financial Times gazetesinin “Zor bir yıl onları bekliyor” dediği dünyanın ikinci büyük ekonomisi Çin, dün 2023 yılı doğum-ölüm istatistiklerini açıkladı. Haberler hiç de ülkeyi yöneten Komünist Parti’nin duymak isteyeceği türden değil…
-Çin’de 2022’de 9.56 milyon olan yeni doğan sayısı, 2023’te 9.02 milyona düştü. Pekin yönetimi için ilk kötü haber şu: Ülkedeki yeni doğan sayısı üst üste 7’nci yılında da düşüyor! (Hatılatma: 2021’de 10.6 milyon Çinli bebek dünyaya geldi).
-Çin’de 2023’te ölenlerin sayısı 11.1 milyon… Pekin yönetimi için ikinci kötü haber de şu: Ülkede ölenlerin sayısı, üst üste iki yıldır doğanların sayısını geçiyor. (2022’de 10.4 milyon Çinli öldü)
– 2023’te “Dünyanın en kalabalık ülkeleri” listesindeki liderliğini Hindistan’a kaptıran Çin’de nüfus 2 milyon daha azalmış oldu. Son rakamlara göre, Çin’in nüfusu: 1.409.670.000. Pekin yönetimi şaşkın, çünkü Komünist Parti 2023 yılı boyunca kadınlara “Çocuk yapın” çağrılarında bulunup, çocuk doğuracak olanlara “para yardımları, daha ucuz konut, vergi muafiyetleri” gibi teşvikler önermişti.
ABD’nin önde gelen gazetelerinden The New York Times, azalan ve yaşlanan nüfusun Pekin’i neden endişelendirdiğini şöyle anlattı: “Bu son rakamlar, Çin’in ekonomiyi güçlendirmek için ihtiyaç duyduğu çalışma çağındaki insanlardan mahrum kalmasına neden oluyor.
Neredeyse herkesin beklediğinden daha erken ortaya çıkan demografik kriz, halihazırda zayıf ve yeterli finansmana sahip olmayan sağlık ve emeklilik sistemlerini zorluyor.” Azalan nüfusun kuşkusuz bir numaralı nedeni, o dönemde fazla olan ülke nüfusunun önüne geçmek için 1980’lerde başlatılan “her aileye tek çocuk” politikası… “Tek çocuk” politikasından 2015’ten vazgeçilse de geç kalındı. Çünkü NY Times’a göre, tek çocuk olan kızlar yıllar içinde okuyup iş hayatında söz sahibi oldu.
“Onların yeniden çok çocuk doğurması, onların yeniden evlere hapsolmaları anlamına gelecekti.” Çin lideri Şi Cinping bugün şimdi “çok çocuklu aile” kurmak istemeyen kadınları ikna etmekle uğraşıyor. Kadının evde daha geleneksel rollerde olması gerektiği yönünde bir konuşma yapan Şi, yönetime de evlilik ve çocuk doğurma teşviklerini daha cazip hale getirmeleri yönünde talimat verdi.
Guangdong eyaletinden sosyal medya uzmanı Rashelle Chen, boşanmadan önce geçirdiği 5 yıllık evliliği sırasında neden çocuk yapmayı hiç düşünmediğini gazeteye şöyle anlattı: “Kadınlar hâlâ ülkemizde çocuk sahibi olmak konusunda kendilerini yeterince emin hissetmiyorlar. Görünüşe göre hükümetin doğum politikası sadece bebek yapmayı hedefliyor ama doğum yapan kişiyi korumuyor. Kadınların hak ve çıkarlarını korumuyor.”
Çin ekonomisi, 2023’te yüzde 5.2 büyüdü
Ulusal İstatistik Bürosu (UİB) verilerine göre, Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYH), Ocak-Aralık 2023 döneminde, önceki yıla göre yüzde 5.2 arttı. 2022’de 120.4 trilyon yuan (yaklaşık 17.01 trilyon dolar) olan GSYH, 2023’te 126.06 trilyon yuana (yaklaşık 17.71 triyon dolar) ulaştı. Büyüme oranı, Çin hükümetinin 2023 yılı için “yüzde 5 civarında” olmasını öngördüğü büyüme hedefinin üzerine çıktı.
Çin ekonomisi, 2022’de yüzde 3 büyüyerek, COVID-19 salgınının ilk etkilerinin hissedildiği 2020’nin ardından, 1976’dan bu yana en düşük hasıla artışını kaydetmişti. Dünyanın en büyük ikinci büyük ekonomisi, önceki yıldaki düşük büyümenin ardından 2023’te toparlanma işaretleri verdi. UİB, yılın son üç ayındaki büyümenin yüzde 5.1 olduğunu bildirdi.
Çin ekonomisi 2023’nin ilk çeyreğinde yüzde 4.5, ikinci çeyreğinde yüzde 6.3, üçüncü çeyreğinde ise yüzde 4.9 büyüme kaydetmişti. UİB verilerine göre, 2023’te sanayi üretimi yüzde 4.6, tüketimin ve talebin ölçüsü kabul edilen perakende satışlar yüzde 7.2 arttı. Altyapı, taşınmazlar, makine ve donanım harcamalarını içeren sabit sermaye yatırımları da 2023’te önceki yıla göre yüzde 3 artış kaydetti.
İşsizlik oranı 2023 sonunda 5.2 olurken, 2022 yılı sonuna kıyasla 0.4 puan azaldı. 16-24 yaşları arasındaki işsizlik oranı ise 14.9 oldu. Yaz aylarından bu yana ilk kez açıklanan genç işsizliği oranı, hala yüksek seyrediyor. UİB, genç işsizliğin temmuzda yüzde 21.3 ile rekor seviye ulaşmasının ardından yaş gruplarına göre işsizlik verilerini açıklamayı bırakmıştı.
